قهوه ترک امروزه در کشورهای مناطق بالکان و مدیترانه شرقی که زمانی بخشی از امپراطوری عثمانی بوده اند با کمی تفاوت در جزئیات ؛ شبیه به روش ترکیه ای تهیه و دم می گردد ، اما به دلایل میهن پرستانه و ضد ترکیه ای این کشورها ؛ نام این سبک قهوه در این کشورها چیزی جز ” قهوه ترک ” می باشد.
در ارمنستان که در سالهای ۱۹۱۵ تا ۱۹۲۳ مورد هجوم عثمانی ها قرارگرفته بود ؛ به این قهوه ؛ قهوه ارمنی گفته می شود.

در بوسنی و سارایوو ، قهوه بوسنیایی نامیده می شود. در قبرس نیز که در سال ۱۹۷۴ مورد هجوم ترکیه قرار گرفت ؛ این قهوه ؛ قهوه قبرسی نامیده می شود. و در یونان، قهوه یونانی نامیده می شود.
قهوه ترک در فنجان های کوچک قهوه خوری شبیه اسپرسو سرو می شود ؛ اما این بدین معنی نیست که مانند اسپرسو به سرعت نوشیده می شود ؛ نوشیدن قهوه ترک به آرامی انجام میگیرد ؛ کم کم نوشیده و مزه مزه می شود ؛ و در بین آن اگر هم صحبتی وجود داشته باشد کمی گفتگو می شود و دوباره یک جرعه قهوه ترک نوشیده می شود.

هیچ مدرک نوشته شده در مورد کسی که اولین نفری بود که قهوه نوشید وجود ندارد.
منابع قدیمی که در مورد منشاء قهوه بحث می کنند بسیار نزدیک و مشابه هستند.
رایج ترین آن ها داستان یک چوپان به نام خَلدی است که به طور اتفاقی متوجه تفاوتی میان بزهایش شد و فهمید که این تفاوت ناشی از میوه زرد – قهوه ای رنگی است که آنها خورده اند. بعد از آن خلدی با کندن چند برگ از این گیاه نوشیدنی درست کرد. این نوشیدنی توجه یک سری از بازرگانان منطقه را به خود جلب کرد و بعد از آن شروع به گسترش آن کردند. بر اساس داستان کاتب جلبی، شیخ شازلی زمانی که در سال ۱۲۵۸ در یک سفر زیارتی همراه با شیخ احمد و در حال یک مباحثه طولانی بود، دانه های قهوه ای را که به او داده، جوشانده و سپس نوشیده بودند. بخاطر همین قهوه فروشان به اولقب«پیر»قهوه را دادند.
در ابی سینا هم اطلاعاتی وجود دارد که می گوید از قهوه برای درست کردن نان، استفاده شده و اولین بار در سده ۱۵۰۰ برای نوشیدن به کار گرفته شده است.
پس از پیدایش قهوه، این نوشیدنی به سرعت در کشورهای اسلامی گسترش یافت. یکی از مکان‌هایی که سبب این گسترش شد شهر مکه و مراسمات حج بود زیرا تجار و بازرگانانی که از کشورهای تولیدکننده قهوه به مکه می‌رفتند قهوه را به عنوان یک کالای تجاری با خود می‌بردند و تجار دیگر قهوه ترک را خریداری کرده و به شهر خود می‌بردند.
شواهدی هم داریم که نشان می دهد در قرون وسطی قهوه در اصل از آفریقا آمده ، دانه هایی که از اتیوپی آورده شده بودند به یمن و سپس به مکه و مدینه رسیدند. از زمان حج قهوه بین مسلمانانی که در این شهرها بودند پخش شده و آنها آنرا به موطن خود بردند. بر اساس اطلاعات، داستان قهوه در قرن ۱۴ در یمن شروع می شود و در قرن ۱۵ به مکه و مدینه و سپس به قاهره، دمشق و استانبول رفت.
در مورد معرفی قهوه به فرهنگ عثمانی اطلاعات مختلفی وجود دارد که توسط ادیبان مختلفی ارائه شده اند. به گفته فرنارد برودل ابتدا قهوه توسط عثمانیان در ۱۵۱۱ استفاده شد.
اما به اعتقاد اولاحیز،تاریخ استفاده از قهوه به سال ۱۵۱۶ وقتی سلطان سلیم مصر را فتح کرد برمیگردد.
طبق نظر بورجاک اورن، قهوه در سال ۱۵۱۹ از طریق یمن به مصر و سپس به استانبول آورده شد و قهوه در دوره عثمانی در طول دوره سلیمان بزرگ بسیار گسترده شد. نهایتاً، استانبول به یکی از مهمترین مراکز فرهنگ قهوه و نوشیدن آن درآمد.

آنطور که در تاریخ آمده، اولین قهوه خانه در امپراطوری عثمانی در سال ۱۵۵۵ در طول دوره سلیمان بزرگ ساخته شد. و نوشیدن قهوه ترک که زمانی فقط سنتی در قصر بود بعنوان عادتی برای مردم عامه تبدیل شد.
دو سوریایی قهوه را که در آن زمان در جهان عرب بسیار معروف و مورد استفاده قرار می گرفت خرید قهوه ترک رو به استانبول آوردند. در 1555 آنها اولین قهوه خانه را در ته تکاله (tahtakale) شهر استانبول افتتاح کردند. بخاطر وجود قهوه خانه، فعالیت های اجتماعی در زندگی رومزه شدت گرفت.
قهوه خانه ها محیطی اجتماعی شدند که با تعداد زیادی لامپ و ساختمان های دارای معماری درخشان تزئین می گردیدند . از این نظر قهوه خانه ها محیطی شدند که در آن مردم از هر قشر و طبقه ای دور هم جمع می شدند و با هم در مورد هنر و سنت مراوده می کردند. در استانبول تا قرن ۱۹ ساختمان ویژه ای برای نمایش و تئاتر وجود نداشت. در این دوره تئاترها در قهوه خانه ها اجرا می شد.
دروازه ورود قهوه به کشورهای غربی، ایتالیا بود. در اواخر قرن ۱۷ قهوه در اکثر کشورهای اروپایی بسیار شناخته شده بود . تا قرن ۱۸، قهوه در سراسر جهان شناخته شده و در اواسط قرن ۱۹ محصولی شد که از نظر تجاری بسیار با اهمیت بود.
هر از گاهی گسترش قهوه ممنوعیت هایی را با خود به همراه داشت. قهوه در اسلام به نوعی بدعت گذاری در نظر گرفته شد چون بخاطر ماهیتش که با بالا رفتن لذت و خوشی همراه بود، بنابراین ممنوع شد. این ممنوعیت ها با گفتن این جمله که « وقتی دانه قهوه تفت داده می شود این خاصیت خود را از دست می دهد » ازن بین رفت و فرهنگ قهوه به سرعت به گسترش خود ادامه داد.

مواد لازم:
_یک قاشق چایخوری دانه های قهوه ترک به ازای هر نفر
_یک فنجان آب به ازای هر نفر (در صورت تمایل می توانید از شیر استفاده کنید)
_یک قاشق چایخوری شکر به ازای هر نفر(در صورت تمایل )
_یک ظرف قهوه جوش

: برای درست کردن یک فنجان قهوه ترک خوشمزه، مراحل زیر را انجام دهید

ابتدا به اندازه یک فنجان آب در داخل قهوه جوش بریزید، سپس دو قاشق چایخوری پودر قهوه اضافه کنید،
(در صورت تمایل یک قاشق چای خوری به آن شکر اضافه کنید) آن را خوب هم بزنید تا مواد یک دست شود.
بعد از مخلوط کردن، قهوه جوش را روی شعله ملایم قرار دهید، برای اینکه قهوه شما کف بیشتری داشته باشد، بهتر است آن را روی شعله هم نزنید چون هم زدن باعث می شود قهوه کف نکند.
زمانی که قهوه شروع به گرم شدن کرد حباب های کوچکی روی آن شکل می گیرد و روی قهوه یک کف فوم مانند ایجاد می شود، می توانید با یک قاشق کف روی آن را بردارید و در فنجان سرو قهوه بریزید. مجدد قهوه را روی حرارت قرار دهید و وقتی قهوه به جوش آمدن نزدیک شد، قبل از اینکه قل بزند مجدد روی آن کف ایجاد می شود کف را با یک قاشق بردارید و دوباره به فنجان سرو اضافه کنید.

در آخر، قهوه جوش را به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه روی حرارت قرار دهید، سپس قهوه را به فنجان اضافه کنید. برای نوشیدن قهوه چند دقیقه صبر کنید تا پودر قهوه ته نشین شود سپس آن را میل کنید.

“ایبریک” نام قهوه جوش در زبان ترکی است ، که در ایران به نام جذوه شناخته می‌شود کلمه جذوه از زبان عربی گرفته شده و به معنی زغال مشتعل یا تکه چوب می‌باشد و در ترکیه با این قهوه‌جوش برای درست کردن قهوه استفاده می‌کنند
که دهانه آن باریک و قسمت کفی آن پهن تر می باشد، علت باریک بودن دهانه ی قهوه جوش، به خاطر این است که فوم و کف بهتری روی قهوه ایجاد می شود.
جنس این قهوه جوش معمولا مسی است. قهوه جوش با جنس های دیگر نظیر آلومینیوم هم در بازار موجود می باشد، اما ظروف مسی بهتر هستند، زیرا باعث می شود حرارت به صورت یکسان و منظم به تمام سطح ظرف انتقال یابد و قهوه بهتر دم بکشد.

اینکه بخواهیم به قهوه ترک فقط یک نگاه سطحی داشته باشیم و بگوییم فقط برای بیشتر بیدار ماندن اثر بهتری دارد منصفانه نیست چون این نوع قهوه مزایای زیادی دارد که به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
به طور کلی مصرف قهوه و بخصوص قهوه ترک بدلیل اینکه حاوی آنتی اکسیدان و کافئین است تأثیرات مثبت و مختلفی بر سلامتی دارد و به طور خاص برای درمان امراض زیر تأثیرگذار است.
مصرف قهوه ترک به صورت ناشتا موجب افزایش غلظت کافئین نسبت به سایر روش های مصرفی می شود.
مصرف ۲ فنجان قهوه ترک در روز منجر به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و همچنین سنگ کیسه صفرا تا ۴۵ درصد می‌شود.
طبق مطالعات صورت گرفته، پتانسیل تفکر در فردی که روزانه ۶ فنجان قهوه در ۵۵ سالگی می نوشد، در مقایسه با افرادی که قهوه مصرف نمی کنند حدود ۶ برابر بیشتر است.
با نوشیدن قهوه، جریان انرژی در بدن پر می شود و این انرژی در کودکان، پس از سه ساعت شروع به کاهش می کند در صورتی که در بین بزرگسالان ۵ تا ۷ ساعت ادامه دارد.

کافئینی که در قهوه وجود دارد، موجب تحریک سیستم عصبی می‌شود، کمبود انرژی را تامین می کند و همچنین بدن را وادار می سازد تا بیش از حد نخوابیم.
نتایج قابل توجه دیگر این است که افرادی که قهوه مصرف می کنند، نسبت به مابقی، کمتر دچار پوسیدگی دندان می شوند.

حال که دانستید قهوه ترک چیست، بهتر است با مزایای آن بیشتر آشنا شوید:
از فشار خون بالا جلوگیری می کند.
خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد.
خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می دهد.
خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش می‌دهد.
عملکرد روده را تنظیم می کند.
مبتلا شدن به یبوست را کاهش می دهد.
سوخت و ساز بدن و سوخت چربی را افزایش می دهد.
خطر ابتلا به سرطان پانکراس (لوزالمعده) را کاهش می دهد.
باعث بهبود گردش خون در بدن می شود.
سلولیت پوست را کاهش می دهد.
سلامت قلب را بهبود می بخشد.
باعث کاهش علائم آسم می شود.
خطر ابتلا به پارکینسون را کاهش می دهد.
و …

یکی از نکات شگفت انگیز قهوه ترک که می بایست همه علاقه مندان به قهوه به آن توجه کنند، مقدار کافئین زیادی است که در این قهوه بی نظیر وجود دارد و از جمله قهوه‌های سنگین محسوب می‌شود.

از فواید نوشیدن قهوه ترک میتوان به :

۱) بهبود عملکرد ورزشی
کافئینی که در قهوه ترک وجود دارد یک محرک طبیعی برای بهبود فعالیت‌های ذهنی و بدنی است. تحقیقات صورت گرفته بر روی ۲۰ ورزشکار نشان می‌دهد که: تاثیر قهوه بر ورزش افرادی که قهوه (کافئین) مصرف کرده‌اند در مقایسه با دیگر ورزشکاران، سطح انرژی بالاتر و زمان واکنش سریع‌تری داشته‌اند.

۲) ترکیبات مفید
از آن‌جایی که در روش قهوه ترک، پودر قهوه مستقیم در آب دم می‌کشد خواص مفید قهوه را به خوبی به همراه دارد.
دانه‌های قهوه حاوی اسید کلروژنیک است که مصرف آن برای بدن فواید متعددی دارد. جالب است بدانید هرچه دانه‌های قهوه نرم‌تر آسیاب شود، میزان اسید کلروژنیک موجود در نوشیدنی قهوه خروجی افزایش خواهد یافت. پودر مناسب برای دم کردن قهوه ترک هم که کاملا نرم آسیاب می‌شود.

۳) مقابله با بیماری‌های روانی
مطالعات صورت گرفته بر روی ۲۹۰۰۰ نفر نشان می‌دهد که مصرف کافئین تا ۲۷ درصد خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد. همچنین تحقیقات دیگر نشان می‌دهد نوشیدن قهوه خطر ابتلا به سکته‌های مغزی، پارکینسون و زوال عقلی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

۴) تاثیرات مثبت به منظور مقابله با برخی بیماری‌ها
نوشیدن چند فنجون قهوه در طول روز، خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها از جمله دیابت و بیماری‌های قلبی را تا ۱۵ درصد کاهش می‌دهد. همچنین مصرف مداوم و البته کنترل شده قهوه ریسک ابتلا به سرطان ریه و سرطان رحم را کم می‌کند.

۵) اضافه کردن کردن هل خواص قهوه را بیش‌تر می‌کندسرو قهوه ترک با هل فواید زیادی برای سلامتی دارد. هل حاوی آنتی‌اکسیدان فراوانی است که در بهبود بیماری‌های التهابی و بیماری‌های مزمن کمک شایانی می‌کند.

۶) بهبود گردش خون
با مصرف قهوه ترک شما مقدار زیادی کافئین وارد بدن خود می‌کنید و طبق مطالعه‌ای که در این زمینه صورت‌گرفته کافئین قلب را تحریک می‌کند که پمپاژ خون بیش‌ازحد معمول صورت گیرد.

۷) کاهش درد
۲ تا ۳ فنجان قهوه می‌تواند کار داروهای ناپروکسن و آسپیرین را انجام دهد حتی بهتر و قدرتمندتر.
در این زمینه مطالعه‌ای صورت‌گرفته و متوجه شده‌اند که هنگام درد ماهیچه‌ها ۲ تا ۳ فنجان قهوه می‌تواند تا ۴۸ درصد از در ماهیچه‌ها را کم کند و این در حالی است که داروهای ناپروکسن و آسپیرین به ترتیب ۳۰ و ۲۵ درصد توانستند از درد ماهیچه‌ها بکاهند